In ons voortgezet speciaal onderwijs is alles erop gericht leerlingen zo goed mogelijk voor te bereiden op hun toekomst. In 2015 hebben we extra aandacht besteed aan de veranderingen in wet- en regelgeving. Zo hebben we ons sterk gemaakt voor het bieden van continuïteit aan leerlingen die in het onderwijs afhankelijk zijn van intensieve of langdurige zorg. Hierin lag een flinke uitdaging vanwege wijzigingen in de bekostiging. Ook in voorbereiding op de nieuwe Wet werk en zekerheid heeft het versterken van de uitstroommogelijkheden voor onze leerlingen naar arbeid uitgebreid aandacht gekregen.
Jacqueline Middelbrink, moeder van Hylke: “Je kunt zien dat de nieuwe school hem goed doet. Hylke is meer als mens aanwezig.”
Onderwijszorggroep
De Ziep in Didam is samen met zorgorganisatie Elver een onderwijszorggroep gestart binnen de school. Onderwijs en zorg worden hier op maat gecombineerd en leerlingen met een hoge zorgvraag krijgen de mogelijkheid om onderwijs te volgen. Binnen de groep werken begeleiders van De Ziep en Elver intensief samen. Leerlingen maken flexibel gebruik van onderwijs, zorg en dagbesteding. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de onderwijsfaciliteiten van De Ziep en de dagbestedingsruimte van Elver.
Centraal staat wat de individuele leerling aan kan. Margot Kleinpenning, directeur van De Ziep en Martine de Zoeten, manager Expertisecentrum Elver: “Alle kinderen hebben recht op onderwijs en recht op nodige zorg. Dit project maakt dat mogelijk.”
Voor deze leerlingen, tussen de 12 en 20 jaar, is de zorgvraag of begeleidingsbehoefte te groot om uitsluitend binnen een klas op het voortgezet speciaal onderwijs te kunnen functioneren. Veel van deze leerlingen moesten daarom voorheen vroegtijdig de school verlaten en kwamen terecht in de dagbesteding. Toch is er bij deze leerlingen binnen een schoolse setting ontwikkeling mogelijk, mits de juiste begeleiding geboden wordt. De onderwijsgroep voorziet hierin, doordat de begeleiders van De Ziep en Elver continu kunnen inspelen op de onderwijs-, begeleiding- of zorgbehoefte van de leerling. Zo kunnen ook deze leerlingen groeien in hun ontwikkeling. Zoals begeleider Orianda Nijland van Elver stelt: “Iedereen wil groeien!”
“Wat heb jij nodig en waar liggen de belemmeringen en kansen?” Deze vraag staat centraal in coachgesprekken, stamgroep én in de lessen.
Gepersonaliseerd leren in de praktijk
Met ons onderwijs bereiden we de leerlingen voor op de toekomst, op een zo zelfstandig mogelijke plek in de maatschappij. Vanuit de overtuiging dat regie voeren over je leven al begint op school, startte Mariëndael Arnhem begin schooljaar 2015-2016 met de implementatie van een vernieuwd onderwijsconcept, waarbij de regie van de leerling over het eigen leerproces centraal staat.
Leerlingen krijgen de mogelijkheid om het stuur geleidelijk over te nemen van de leerkracht. Hun leerdoelen staan hierbij centraal en niet de taken die ze uitvoeren. Met de leerkracht bespreken de leerlingen waar naar toe gewerkt wordt, wat de stand van zaken is en wat er nog moet gebeuren om naar de gewenste situatie te komen. Karin de Bont, leerkracht op Mariëndael: “Ik vind het een verademing dat we met leerlingen meer praten over leerdoelen die zíj willen bereiken. ‘Wat heb jij nodig en waar liggen de belemmeringen en kansen?”.
De leerling leert hierbij gaandeweg keuzes te maken over hoe leerdoelen het beste behaald kunnen worden: in welk tempo, met welke leerstrategieën en op welke plek hij het beste kan leren. Dit kan voor elke leerling weer anders zijn en vraagt daarom om een gepersonaliseerde leeromgeving. Dit betekent een andere rolneming voor leraren en een schoolgebouw waarin gepersonaliseerd leren gefaciliteerd en ondersteund wordt.
Jesse, leerling op Mariëndael: “Mijn focus ligt op het vinden van werk.”
Werken in een vernieuwd speelveld
Het belang van een gedegen opleiding en goede begeleiding om aan het werk te komen is voor onze leerlingen groot: voor hen is het vinden van een stage en een baan niet altijd gemakkelijk. Wij voelen de verantwoordelijkheid om onze leerlingen te begeleiden naar een zo zelfstandig mogelijke positie in de maatschappij. Daar hoort het vergroten van de kans op arbeid ook bij.
Met de invoering van de Participatiewet is het maatschappelijke speelveld veranderd. Om ervoor te zorgen dat onze leerlingen kansen krijgen op de arbeidsmarkt, hebben we het initiatief genomen door o.a. in gesprek te gaan met diverse gemeenten en een arbeidsdeskundige te benoemen. Daarnaast houdt een team van De Onderwijsspecialisten zich bezig met het monitoren van de uitstroom en het in kaart brengen van de voorzieningen per leerling.
Wij nemen de verantwoordelijkheid om onze leerlingen actief aan werk te helpen. Jesse (19), leerling van de transitieklas op Mariëndael: “In een schoolse omgeving ben ik niet op mijn plaats. Mijn focus ligt op het vinden van werk. In de transitieklas, een oriëntatiejaar, leer ik vaardigheden zoals solliciteren, telefoneren en verslagen schrijven. Ook leer ik waar ik goed in ben en welke omgeving bij me past. Mijn trajectbegeleider heeft me geholpen bij het vinden van een goede stageplek. Ik wil graag uitstromen naar werk, op een plek die goed voelt. Ik wil meedoen in de maatschappij!”